Floris Baeke

— De smaak van liefde en frieten

>> BELUISTER HET AUDIOVERHAAL

>> Türkçe versiyonunu aşağıda okuyabilirsiniz

 

Lang, lang geleden, toen de drie torens van Gent de wolken nog kietelden, brak er onder de inwoners van de stad een tweestrijd uit die hen tot op het bot verdeelde. Deze strijd ging niet om rijkdom, land of macht, maar over iets veel belangrijkers: frituursnacks en hoe deze geserveerd moesten worden.

 

Al eeuwenlang leefden in Gent twee frituurfamilies, beide grootmeesters in het bereiden van snacks en frieten, maar met één cruciaal verschil. Er was de dynastie Doormalkaar, die smaken harmonieus vermengden. Zij goten de saus royaal over de frieten en snacks. Een goede saus kon volgens hen een gewone snack transformeren in een culinair kunstwerk. Hun sauzen varieerden van de pittige Samoerai tot de fluweelzachte Looksaus of een oerdegelijke Mayonaise, en ze waren ervan overtuigd dat geen snack compleet was zonder de perfecte saus erop. Hun creaties, zoals de Puntzak met Pepersaus, de sappige Dürüm Köfte met Looksaus, de rijkgevulde Döner Kebab Andalouse afgewerkt met een vleugje Sambal of de onweerstaanbare Frikandel Speciaal met extra ajuintjes, waren odes aan de gastronomie.

 

De Divisösen, daarentegen, waren puristen die geloofden in de scheiding van elementen. Ze bezaten de gave van precisie en eenvoud. Ze serveerden snacks en saus strikt gescheiden, hooguit vergezeld door een bescheiden portie goudbruine frietjes aan de zijkant. Een romige Kaaskroket, een stevige Bamischijf, een verse schotel Falafel, overheerlijk luchtige Chicken Fingers, een krokante Mexicano of traditionele Halloumisticks werden tot hun essentie herleid. Hun sauzen, optionele toevoegingen, en bereid volgens geheim recept, waren verrukkelijk in hun eenvoud. De stoofvleessaus had een diepe smaak van umami met licht stroperige toets, de Tartaar fris en puntig, de Joppie zoet en kruidig: alles precies zoals het hoort. Hun volgelingen waardeerden de mogelijkheid om zelf de snack-sausbalans te doseren, en zo de perfecte hap samen te stellen. 

 

Lang leefden de families in smakelijke rivaliteit, elk overtuigd van hun eigen gelijk. De stad was verdeeld, Gentse families zwoeren trouw aan hun eigen snackvoorkeur die generatielang werd gerespecteerd. 

 

Maar zoals de rivieren zich in Gent vermengen, zo ook vermengen harten zich onverwacht. Zo gebeurde het dat de lieflijke blik van frituursdochter Doema Doormalkaar, met haar wondermooie oranje lokken glanzend als een Lucifer, kruiste met die van van Dorian Divisös, met zijn pretoogjes en brede schouders, rechtschapen als een Kipcorn. De telgen van de rivaliserende snackclans werden op slag stapelverliefd.

 

Toen hun families lucht kregen van de verboden liefde, verhardde de voorheen gezonde snackstrijd tot bikkelharde vijandigheid. De verdeeldheid onder het volk groeide. Een snackwedstrijd op Sint-Jacobs waarin de Gentenaars definitief op de serveerwijze van de Doormalkaars of de Divisösen konden stemmen, moest een uitkomst bieden.

 

De avond voor het beslissende duel spraken Doema en Dorian in het geheim af in het Rabotpark, allicht de laatste keer dat ze elkaar zouden zien. In de schemering deelden ze een pak friet en enkele snacks. Stuntelend door de vlinders in zijn buik, morste Dorian per ongeluk enkele dropjes Stoofvleessaus op de frieten. Toen hij beet van zijn Viandel, brokkelde die af, en vielen er wat stukjes op het pak. Ongewild droop er ook van Doema’s mondhoeken – zij was al even klungelig van verliefdheid — wat Mayonaise op de frieten samen met een hoopje gefrituurde uitjes. 

 

Terwijl ze lachten om de knoeiboel, namen ze nietsvermoedend een hap… en hun adem stokte. Een explosie in de mond. De smaken, vermengd in een onbedoelde, maar perfecte harmonie, overtroffen alles wat ze ooit hadden geproefd. Ze beseften dat de ultieme snack bestond uit de combinatie van elementen: frieten, snack én saus samen, iets wat hun families nog nooit hadden overwogen. Het was een culinaire metafoor voor hun hartstocht – verschillen die samen iets mooiers vormen dan apart. Euforisch en met ambacht in de genen experimenteerden ze de hele nacht lang onder het licht van de maan. Ingrediënten vlogen in het rond tot hun snacks geperfectioneerd waren.

 

Tot algemene verbazing bleek bij het ochtendgloren dat een derde partij zich nog op het nippertje had ingeschreven voor het concours. Met snelkloppende harten presenteerden Douma en Dorian Bij Sint-Jacobs aan de Gentenaar hun eindeloze aanbod multisnacks: knapperige frietjes, sappig vlees, en de rijkste sauzen, samengebracht als een heilige drievuldigheid. 

 

Allereerst was er de snack die in het park geboren werd: frieten, Stoofvleessaus, satékruiden, in stukjes versneden Viandel en Mayonaise afgewerkt met gefrituurde uitjes: in de volksmond nu een ‘Julientje’ genoemd. Douma componeerde ook het Romboutje: frietjes, satékruiden, Joppiesaus, Stoofvleessaus, gedroogde uitjes en daarbovenop een verknipte Mexicano. Dan het Kapsalon: frieten met Shoarma, Sambal, Knoflooksaus en heerlijk gegratineerde kaas met knapperige groenten erop. Of de Mitraillette: een vers wit stokbrood gevuld met gebakken vlees, licht gezouten frieten en een saus naar keuze. En de populairste snack van allemaal: een Dürüm kip met de krokante frieten erin

 

De reactie was ongezien; een symfonie van smaken, texturen en geuren overweldigde de jury. De plots stil geworden Gentenaars, die jarenlang hun loyaliteit hadden verdeeld, ontdekten dat ware magie ontstaat in de combinatie, in het experiment, in de liefde die alle grenzen overstijgt.

 

De woede van de families Doormalkaar en Divisös sloeg om in verbazing, ontzag, stilte, groeiende bewondering en uiteindelijk puur genot. Ze realiseerden zich dat hun strijd zinloos was geweest en begroeven ze onder een laag van goudbruine frieten en heerlijke sauzen. Alle frituren werden plaatsen van samenkomen; van liefjes, families, vrienden en vreemden, van smaken en texturen, van langgetrouwden of gebroken harten. Of je nu op zoek bent naar de uitdagende gelaagdheid van een Julientje, of de vertrouwde eenvoud van een Chicken Nugget met je favoriete saus in een potje apart: in elke frituur was je welkom.

Zo leerde Gent een waardevolle les: laat nooit iemand zeggen dat twee dingen niet bij elkaar horen of niet gemengd mogen worden. Als jullie door de straten van Gent dwalen en de verleidelijke geuren van snackbars jullie neusgaten binnendringen, denk dan terug aan het verhaal van Douma Doormalkaar en Dorian Divisös. En onthoud goed dat geen liefde te onbereikbaar, geen traditie te oud, geen regel te strikt is. Want alleen door te durven en te proberen, ontstaat alles wat mooi en heerlijk is.

Turkse versie van het kortverhaal Liefde en frieten

 

Floris Baeke is opgegroeid aan de Dampoort. Hij studeert Filosofie aan de KU Leuven en King’s College London. Hij schrijft voor Rekto:Verso en Etcetera, en is recensent voor De Standaard. Wie hem tegenkomt, zal hem waarschijnlijk horen praten over eten.